De bestuurder vroeg de Noordwijkerhouter wat hij van de Fusie vond. Het moet een brandende vraag geweest zijn, de spanning was van zijn gezicht te lezen. Zo’n belangrijke ontwikkeling, daar moet elk zinnig mens toch iets van vinden. Maar ja, de Noordwijkerhouter had er eigenlijk geen mening over. De overheid hevelt maar taken en verantwoordelijkheden over en die arme ambtenaren en bestuurders kunnen het niet meer aan. Zij wilden opgaan in een groter geheel, samen sta je sterk. Logisch toch? Dan wil je geen spelbreker zijn. Maar zo’n groter geheel was toch al eens eerder geprobeerd?
We zullen de beduuste dorpeling helpen en duiken het archief in. De samenwerking met Noordwijk is inderdaad niet nieuw. De twee dorpen trokken tot diep in de 19e eeuw samen op bij het onderhoud van wegen, sloten en bruggen. Ieder dorp had eigen ambachtsbewaarders maar die beheerden samen de infrastructuur. Dat was al begonnen nog voor het Hoogheemraadschap Rijnland werd opgericht in de 13e eeuw. Die samenwerking is blijven bestaan nadat de twee dorpen van elkaar gescheiden werden in 1231. De samenwerking werd vanaf dat mogelijk ook ingegeven door de lange grens tussen de twee dorpen, gevolg van de wat malle gebiedsverdeling tussen twee adellijke heren.
Die samenwerking is niet altijd vanzelfsprekend geweest want de Noordwijkerhouters wilden er begin 19e eeuw vanaf. De inwoners van Noordwijk werden als iets te dominant ervaren, maar protest leidde tot niets. Het is dat het landsbestuur de ambachten in de 19e eeuw heeft opgeheven, anders had de samenwerking wellicht nog bestaan. Memorabel is de poging uit 1920 tot annexatie van het Langeveld door de onvergetelijke burgemeester Van Iersel. De laatste van het type burgervaders dat voorop gaat in de strijd en waar je je als burger veilig bij voelt.
Honderd jaar terug gooit de Provincie een balletje op bij de gemeentebesturen. Citaat: “…vanzelf dringt zich het denkbeeld op of er niet door samensmelting van kleine gemeenten … getracht moet worden krachtige gemeenten te scheppen, beter toegerust voor haar huidige en toekomstige taak”. Opmerkelijke brief, heel herkenbare termen, bij de provincie wist men dus al in 1920 waar men heen wilde. De slimme Van Iersel ruikt zijn kansen en met krachtige pen schrijft hij aan het provinciebestuur een brief. Daarin stelt hij allereerst dat men in zijn dorp meent dat “ Noordwijkerhout gezien haar ontwikkeling in het laatste decennium als zelfstandige gemeente redenen van bestaan heeft”. Inderdaad, datzelfde argument stond niet zo lang geleden bijna standaard in kersttoespraken van Noordwijkerhoutse burgemeesters.
Vervolgens beweegt Van Iersel mee met de provinciebestuurders en erkent dat meer inwoners inderdaad een schaalvoordeel heeft, om daarna voor te stellen het Langeveld toe te voegen aan Noordwijkerhout. De inwoners van het Langeveld “gaan immers in Noordwijkerhout ter kerke, hunne kinderen bezoeken de scholen aldaar en hun kerkelijke, sociale en coöperatieve verenigingen zijn te Noordwijkerhout gevestigd”. En niet te vergeten: “…de inwoners van het Langeveld staan immers geheel vreemd en onverschillig ten opzichte van Noordwijk…”.
Volgens de burgemeester kan een nieuwe grens getrokken ter hoogte van de boerderij Puikenduin (Duinweg), vanaf het strand richting Trekvaart. Een logisch en daarom briljant plan. Probleempje is dat Van Iersel vooroverleg met de Noordwijkers even niet opportuun vond. Gevraagd naar hun mening stelt men daar in de gemeenteraad verbijsterd te zijn. Zo verbijsterd dat men zelfs geen sterke tegenargumenten kan aandragen. Een raadslid vraagt zich wantrouwend af waarom die Noordwijkerhouters ook het duin en strand willen hebben. Daar wonen immers geen mensen?
U begrijpt het al. Het snode plan van Van Iersel sneuvelt. Maar nu bij de recente fusie de dorpen afgeschaft en opgesplitst zijn en vervangen door woonkernen hadden we de heldhaftige Van Iersel kunnen herdenken door het Langeveld toe te voegen aan de woonkern Noordwijkerhout. De 100 jaar oude argumenten zijn nog altijd actueel. Worden die Langevelders uit hun eeuwenoude lijden verlost en mogen zich dan eindelijk woonkernnoordwijkerhouters noemen. Mooi scrabblewoord.
